Zin en onzin over kleur
Er bestaan veel psychologische theorieën over het effect van kleuren. Denk hierbij aan stellingen als: blauw werkt kalmerend en ontspannend, rood roept passie en boosheid op of geel stemt vrolijk en uitbundig. Maar de werkelijkheid is niet zo simpel. Het idee dat elk brein emotioneel hetzelfde reageert op dezelfde kleurweergave staat mijlenver af van de wetenschap. Tegelijkertijd laten verschillende onderzoeken zien dat er verbanden zijn tussen kleur en emotie. Waar moet je nou op letten?
Kleurassociaties
Voor een belangrijk deel speelt cultuur een rol. In het Oosten wordt rood geassocieerd met geluk en fortuin, in het Westen met hartstocht en gevaar. Universele claims voor kleurtheorieën blijven niet overeind staan omdat de wereld nu eenmaal groter en gevarieerder is.
Ook trends vormen een belangrijke factor van invloed. Kleur kan net als in de mode helemaal ‘in’ raken en vervolgens ook weer totaal ‘uit’ zijn. Trendkleuren kunnen een gevoel van actualiteit en vernieuwing opwekken.
Om die reden kunnen kortlopende projecten heel goed een trendgevoelig kleurthema hebben, maar bij zoiets als een logo is het raadzaam naar de lange termijn te kijken.
Standaarden
Toch zijn er algemene normen omtrent kleuren. Het is niet verstandig om de kleuren voor warm en koud op een waterkraan om te draaien of om iets aan de kleuren van een verkeerslicht te veranderen. En bij invoering van gegevens op een website verwacht je ook foutief rood en akkoord groen. Ook spreken we van warme en koele kleuren, waarbij de warme kleuren geel, oranje en rood zijn en koele kleuren paars, blauw en groen.

Herkenbaarheid door kleur
Merken die hun kleuren over een langere periode en consequent gebruiken zijn herkenbaarder. Kijk maar naar de onderstaande voorbeelden. De logo’s staan maar deels in beeld, maar toch zien velen van ons om welke merken het gaat. Voornamelijk op basis van kleur. Voor de herkenbaarheid is kleur een factor van belang.

Voorkom kleurafwijkingen
Het effect van kleurverschillen bij dezelfde producten kan heel nadelig werken. Zie onderstaande afbeelding van flessen met wasmiddel. Links zijn de twee flessen afwijkend van kleur, rechts niet. Bij de situatie links kunnen vragen ontstaan. ‘Is de rode fles anders qua inhoud dan de oranje fles?’ of ‘Is de inhoud niet meer goed?’ Consistent kleurgebruik zorgt voor voorspelbaarheid en waarborgt vertrouwen.

Kleurtonen en toonwaarden
Bij de weergave van kleur kunnen we spreken van de kleurtoon en de toonwaarde. De kleurtoon bestaat uit de verschillende basiskleuren als geel, rood, oranje, blauw, groen wanneer deze niet gemengd zijn met zwart of wit. Als deze naar zwart wit worden vertaald zie je goed het contrast (zie afbeelding), de toonwaarde.

Toegankelijkheid kleurenblinden
Maar liefst 1 op de 12 mannen is kleurenblind, tegenover 1 op de 250 vrouwen. Er zijn richtlijnen voor het samenstellen van kleurenpaletten voor kleurenblinde mensen. Hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld de contrastverhouding tussen tekst en de achtergrond, de toonwaarde. Het is goed om je bewust te zijn van het bestaan van deze groep. Wil je hier meer over weten? Google dan op WCAG, Web Content Accessibility Guidelines.
Conclusie
In de meeste vormen van visuele communicatie wordt kleur toegepast. Onze hersenen zullen onbewust de boodschap van de kleurelementen opnemen. Hoewel er studies zijn die een één-op-één-relatie tussen kleur en emotie claimen, spreken deze elkaar in de praktijk tegen. Het is goed om een kleurvisie te bepalen op basis van cultuur en of trends, een wetenschappelijke grond is er nog niet.